Zapraszamy na przejażdżkę najłatwiejszą z naszych tras. Trasa „Dolina Wisłoki”, znajdująca się w najbliższej okolicy OSW Radocyna, jest idealna na wyprawę rowerową dla całej rodziny. W zależności od kondycji i umiejętności trasę można modyfikować, jadąc dalej, wyżej, odbijając w boczne dróżki, odpoczywając pod dziką jabłonią czy na brzegu potoku. Zdecydowanie nie warto się spieszyć! Wiele śladów życia po nieistniejących już wsiach jest ukrytych pomiędzy drzewami i zaroślami.

Opuszczamy OSW Radocyna i kierujemy się na południe, w kierunku granicy ze Słowacją. Wjeżdżamy w obszar, gdzie jeszcze niecałe sto lat temu tętniła życiem duża wieś, w której zamieszkiwało pół tysiąca Łemków, funkcjonowała szkoła, czytelnia, istniały dwa sklepy, a nawet działał wiejski teatr. Niestety, ostatnie rodziny z tej wioski, jak i z większości w okolicy, wysiedlono z tych terenów w 1947 roku.

Dmytro Solynko – Ilustracja Radocyny z 1945 roku

Przez pierwsze dwa kilometry napotykamy przy drodze na wiele starych krzyży i kapliczek. Jedynym większym budynkiem na tym odcinku, będącym już w ruinie, jest dawna szkoła, a kawałek dalej po prawej stronie dwa cmentarze – mieszkańców wsi Radocyna oraz cmentarz wojenny nr 43. Na cmentarzu są trzy tablice, na których możemy odnaleźć dawny plan wsi, przeczytać o historii Radocyny i zobaczyć piękną ilustrację, jak wyglądała wieś, gdy jeszcze była zamieszkała. Gdy skierujemy się dalej na południe, teren lekko się wznosi, a dolina staje się coraz bardziej rozłożysta i widokowa. Musimy przekroczyć kładkę nad żeremiem bobrów, zobaczymy wtedy stare kaskadowe pola uprawne, dzikie jabłonie i majestatyczne stare drzewa. Zielony szlak doprowadzi nas aż do granicy ze Słowacją. Od OSW Radocyna do granicy PL-SK jest 4,3 km. Po krótkim postoju obieramy sobie za cel odległą o 7 kilometrów Nieznajową. Dokładnie 1km za OSW Radocyna w miejscowości Czarne po prawej stronie znajduje się pracownia ceramiki Pana Jurka Szczepkowskiego. Oczywiście na miejscu funkcjonuje sklep z wyrobami. Zaraz za pracownią, na rozwidleniu dróg, bardzo charakterystyczna XIX-wieczna kapliczka. To tzw. kapliczka domkowa, w której wnętrzu można odnaleźć fragmentaryczne freski. Dojazd do Nieznajowej wymaga pięciokrotnego przejazdu w bród przez Wisłokę. Jeżeli nie wystąpiły wcześniej mocne opady, przejazd rowerem lub przejście po kamieniach powinny być możliwe dla każdego. Objazd brodów można zobaczyć NA TEJ MAPCE. Pierwszym, a zarazem jedynym budynkiem w Nieznajowej, jest Chatka Studencka, czynna od kwietnia do października. Tutaj odnajdziemy dobre miejsce na zaznanie kąpieli, jeśli sprzyja nam pogoda. Przy chatce znajduje się głęboka część rzeki, która ułatwia schłodzenie się.

Nieistniejąca już Cerkiew w Nieznajowej – ze zbiorów NAC

Nieznajowa jest prawdopodobnie najbardziej znaną opuszczoną wsią w Beskidzie Niskim. Przed wysiedleniem w ramach akcji “Wisła” wieś znana była w okolicy z odbywających się tu co 2 tygodnie targów (głównie handel bydłem) i jarmarków. W latach trzydziestych XX wieku działały tu dwa duże młyny. W 1938 r. we wsi było 60 domów, 2 cerkwie, kapliczka, poczta, leśniczówka, tartak parowy. Po II wojnie światowej większość mieszkańców (Łemkowie) została wysiedlona do ZSRR, reszta przeniosła się do pobliskiego Czarnego. Po dawnych mieszkańcach zostały do dziś tylko nieliczne ślady zabudowań i kamienne łemkowskie krzyże przydrożne, a także kilkanaście cmentarnych nagrobków. Nie ocalała natomiast drewniana cerkiew Świętych Kosmy i Damiana, jedna z ładniejszych w okolicy. Zawaliła się w 1964 r. Niektóre jej elementy przeniesione zostały do cerkwi-muzeum w Bartnem, a na cmentarzu mieszkańców Nieznajowej znajduje się jej piękna makieta. Cerkiew prawosławną rozebrano przed 1956 r. W Nieznajowej bez problemu odszukamy też jedne z kilku symbolicznych drzwi. Przed powrotem do naszej bazy warto również przejechać się rowerem po świeżo wyremontowanej dwuipółkilometrowej ścieżce rowerowej w kierunku Rozstajnego.